Biodiversiteit in Nederland gaat sterk achteruit. De gemeente Ooststellingwerf wil hier wat aan doen en neemt dit mee in haar nieuwe natuurbeleid. Hierin besteden we aandacht aan diersoorten die het moeilijk hebben, aandachtssoorten. Deze aandachtssoorten vormen een maatstaf voor de gezondheid van het milieu. Samen kunnen we deze diersoorten een handje helpen. Door hun en onze leefomgeving te verbeteren. We nemen de belangrijkste aandachtssoorten in de gemeente Ooststellingwerf onder de loep.

De huismus

We kennen allemaal de huismus, het tjilpende bruingekleurde vogeltje dat in dorpen, parken en op boerenerven leeft. Maar weet je ook dat overleven voor de huismus lang niet altijd even makkelijk is? Er leven zelfs minder huismussen dan voorheen. Samen zorgen we ervoor dat de huismus een fijne leefomgeving in de gemeente krijgt en houdt.

Hoe leeft de huismus?

De huismus leeft in kolonies. De huismus bouwt zijn nesten op een slordige manier en maakt gebruik van grasslierten en ander materiaal (zoals paardenhaar, stofjes en papiersnippers). Haar nesten bouwt zij het liefst in de uitsparingen van gebouwen, bijvoorbeeld onder dakpannen. Dat is niet altijd even handig voor de gebouwen zelf en dus zijn er op sommige plekken maatregelen genomen om mussen niet binnen te laten. Ook kunnen er sinds het bouwbesluit uit 2003 geen dieren meer binnenkomen in nieuwe gebouwen. Hierdoor zijn veel nestplaatsen verloren gegaan. Een goed alternatief is het plaatsen van speciale nestkasten, zogenaamde mussenviden.

Naast een nest is voedsel ook van groot belang. Het leefgebied van de huismus is namelijk relatief klein, ze gaan dus niet ver weg van hun nest op zoek naar voedsel.  De huismus leeft vooral van zaden, boomknoppen en ook  van insecten, zoals muggen en vliegen. Ook leven ze graag in de buurt van water. Het plaatsen van een nestkast in de buurt van een vogelbad of vijver heeft dus de voorkeur.

Naast huisvesting en voedsel is het ook belangrijk dat ze een schuilplek hebben. Huismussen schuilen of slapen graag met elkaar in struiken en haagbeukenhagen, waarin ze jaarrond roesten. Daarnaast biedt dit ook bescherming tegen vijanden, zoals katten en roofvogels. Wanneer het winter is of het is lang koud, dan gebruikt de huismus haar nestplaats ook als schuilplaats.

Wanneer de huismus een nestplaats heeft, voldoende eten en drinken en een plek om te schuilen, dan vestigen ze zich gemakkelijk.

Hoe leeft de huismus?

De huismus leeft in kolonies. De huismus bouwt zijn nesten op een slordige manier en maakt gebruik van grasslierten en ander materiaal (zoals paardenhaar, stofjes en papiersnippers). Haar nesten bouwt zij het liefst in de uitsparingen van gebouwen, bijvoorbeeld onder dakpannen. Dat is niet altijd even handig voor de gebouwen zelf en dus zijn er op sommige plekken maatregelen genomen om mussen niet binnen te laten. Ook kunnen er sinds het bouwbesluit uit 2003 geen dieren meer binnenkomen in nieuwe gebouwen. Hierdoor zijn veel nestplaatsen verloren gegaan. Een goed alternatief is het plaatsen van speciale nestkasten, zogenaamde mussenviden.

Naast een nest is voedsel ook van groot belang. Het leefgebied van de huismus is namelijk relatief klein, ze gaan dus niet ver weg van hun nest op zoek naar voedsel.  De huismus leeft vooral van zaden, boomknoppen en ook  van insecten, zoals muggen en vliegen. Ook leven ze graag in de buurt van water. Het plaatsen van een nestkast in de buurt van een vogelbad of vijver heeft dus de voorkeur.

Naast huisvesting en voedsel is het ook belangrijk dat ze een schuilplek hebben. Huismussen schuilen of slapen graag met elkaar in struiken en haagbeukenhagen, waarin ze jaarrond roesten. Daarnaast biedt dit ook bescherming tegen vijanden, zoals katten en roofvogels. Wanneer het winter is of het is lang koud, dan gebruikt de huismus haar nestplaats ook als schuilplaats.

Wanneer de huismus een nestplaats heeft, voldoende eten en drinken en een plek om te schuilen, dan vestigen ze zich gemakkelijk.

Hoe help ik de huismus?

Leg nestplaatsen aan

Huismussen leven samen in kleine kolonies. Daarom is het nodig om meerdere nestplaatsen aan te bieden. Dit kan met een nestkast, die speciaal voor de broedende huismus is ontworpen. Standaard bieden deze nestkasten ruimte voor drie nestplaatsen. Wanneer je ruimte wilt bieden aan een grote kolonie is het dus nodig om meerdere van deze kasten te plaatsen. In dit geval is het zo dat meer altijd beter is. Denk hierbij aan een grote nestkast met meerdere kraamkamers, een mussenflat.

Nestkasten zijn er in verschillende soorten en maten. Zo zijn er houten nestkasten die je aan de muur kunt, maar ook kun je neststenen in de muur metselen. Daarnaast kun je een nestplaats aanbieden voor een vogelvriendelijke vogelschroot te plaatsen. Nestkasten zijn te koop in winkels, maar nog leuker is om zelf aan de slag te gaan en een eigen nestkast te bouwen.

Let erop dat je de nestkast uit de wind plaatst. Zodat de huismus het minst last heeft van het weer. Het beste kun je de nestkast richten op het oosten of zuidoosten. Plaats de nestkast op minimaal twee meter hoogte van de grond. Zo houd je de vijanden als katten en roofvogels op afstand.

Zorg voor voedsel en beschutting

Huismussen eten vooral zaden van diverse grassen en kruiden, waaronder die van wilde inheemse planten als ambrosia, kaardebol, cichorei en teunisbloem. Daarnaast ook gewassen en kruiden zoals boekweit en zonnebloem. Bij het kiezen van het juiste zaadmengsel is het goed om na te denken of ze ook gegeten worden door andere dieren, zoals bijen en vlinders. Wil je hulp bij het kiezen van het juiste zaadmengsel? Kwekerij Cruydt-Hoeck(externe link) in Nijeberkoop kan je advies geven over de juiste zaadmengsels.
Naast het planten van zaden voor grassen en kruiden als voedsel, kun je bomen planten voor beschutting. Denk hierbij aan fruitbomen en struikbomen, zoals de hazelaar, meidoorn en Gelderse roos. Deze bomen zijn goed als voedselplant, maar bieden ook voldoende beschutting.

Succesverhaal in het Haerenkwartier in Oosterwolde

In het Haerenkwartier leeft een belangrijke kolonie van de huismus in Ooststellingwerf. Hier leven tientallen paren. Omdat er veel gebouwen werden afgebroken, stond deze kolonie op het spel. Gelukkig is er met de bouw van de nieuwe woningen rekening gehouden met de mussen. Er zijn namelijk mussenneststenen geplaatst in de muren van de nieuwe woningen. Deze worden nu al dankbaar in gebruik genomen door de mussen.

Weet wat er leeft

We beschermen en verbeteren de natuur. Daarnaast zijn we ook nieuwsgierig. Waar leven de dieren in onze gemeente? Heb jij de huismus geholpen door het plaatsen van een nestkast? Of weet je een bijzondere leefomgeving van een ander dier? Laat het ons weten door een mail te sturen naar biodiversiteit@ooststellingwerf.nl.